Situatieschets
West Betuwe maakt onderdeel uit van het mooie rivierenlandschap. Gelegen aan de rivier de Waal en de prachtige Linge. Je vindt hier een oase aan groen en rust. De uiterwaarden worden gekenmerkt door hun directe ruimtelijke relatie met de rivieren. De uiterwaarden langs de Waal zijn hoofd- zakelijk in gebruik als grasland voor het weiden van vee en hebben gediend voor klei- en zandwinning door steenfabrieken. Er is, op een enkele steenfabriek na, geen bebouwing aanwezig. De natuur- waarden zijn hoog.
De uiterwaarden langs de Waal zijn breed en in combinatie met de Waal is het landschap daardoor grootschalig. Het gebied heeft een onregelmatige verkaveling gescheiden door sloten en beplanting. Ook zijn er enkele restanten van oude strangen en oude hakhout- en ooibossen. De klei- en zandwinning en de omvorming van de uiterwaarden naar natuur en recreatief mede- gebruik zorgen voor een nieuwe dynamiek.
Voordat de bedijkingen tot stand kwamen, vlochten de rivieren zich door het gebied, met zijtakken, aftakkingen, afgesneden geulen en dergelijke. Vanaf het jaar 1000 werden de eerste dijken aangelegd. Het betrof eenvoudige dijken die delen van het dorpsgebied voor overstroming behoedden.
Stap op de fiets en fiets over de dijken en geniet van de vergezichten over de uitgestrekte uiterwaarden. Het landschap kenmerkt zich door rust en ruimte. Daar zijn we zuinig en trots op.
Foto: weg in het buitengebied, niet verlicht want geen sociale controle.
Wet- en regelgeving
We zijn niet verplicht om te verlichten, wel hebben we een zorgplicht. We moeten ervoor zorgen dat de verkeersveiligheid niet in gevaar komt. Maar dat kan op heel veel andere manieren dan met verlichting.
Ruimtelijke kwaliteit buitengebied
In de gids Ruimtelijke kwaliteit is ook voor het buitengebied aangegeven hoe we met de beeldkwaliteit om gaan.
Licht en veiligheid
Voor veel mensen is licht veiligheid. Als een weg verlicht is, maar er is niemand in de buurt of mensen hebben er geen zicht op, dan geeft het licht eerder schijnveiligheid. In het buitengebied zie je individuele lichtpunten soms al in de verte. Dat is niet altijd nodig en kan storend zijn, maar ook een verblindend effect hebben of zelfs de verkeersveiligheid in gevaar brengen.
Foto: Haarweg in Vuren. Het licht is van verre zichtbaar en je ziet niet wat daarvoor of daarna juist gebeurt.
Licht en donker van bovenaf gezien
Een aantal jaren gelden is van de provincie Gelderland een hemelhelderheidskaart gemaakt aan de hand van de hoeveelheid zichtbare sterren. Zo is te zien hoe donker/licht de provincie is.
Foto: Hemelhelderheidskaart provincie Gelderland, Bron: Sotto le Stelle.
In sommige delen van de gemeente is in het buitengebied nog een sterrenhemel te zien, maar ook op heel veel plekken niet. Donkerte heeft naast een positief effect op de gezondheid van de mens, ook positieve effecten op de flora en fauna en het leefgebied van specifieke soorten zoals vleermuizen, in het bijzonder. Er komt steeds meer licht bij. Dat vraagt om keuzes.
Foto: Nederland vanuit de ruimte gezien midden in de nacht. Foto gemaakt door André Kuipers.
Hoe gaan we voortaan om met licht in het buitengebied
- Voor nieuwe situaties geldt ‘Niet verlichten, tenzij’. We kijken waar we maatregelen kunnen nemen om verkeersveiligheid te waarborgen. Bijvoorbeeld op kruisingen en in scherpe bochten. Denk aan maatregelen die te maken hebben met infrastructuur, passieve of actieve markering. Of alternatieven als belijning en een lichter wegdek.
- We willen lichthinder, lichtvervuiling en onnodig energieverbruik voorkomen. Doel is het donkere landschap te beschermen en verstoring voor de flora en fauna tegengaan.
- Hoofdwegen buiten de kom die verlicht zijn, blijven verlicht. Staat er nu geen verlichting op een hoofdweg dan komt er ook geen verlichting bij.
- Andere wegen verlichten we niet.
- Is het geen hoofdweg buiten de kom en staat er nu reeds verlichting en is er geen sprake van een verkeersonveilige situatie, dan wordt de verlichting verwijderd op moment van een reconstructie, vervanging of anders gedurende de looptijd van dit beleid.
- Hoofdfietsroutes buiten de kom die nu verlicht zijn, blijven verlicht. Wel proberen we deze te voorzien van slimme technieken en in de nacht uit te doen.
- Hoofdfietsroutes buiten de kom die nu niet verlicht zijn, blijven onverlicht. Eventueel passen we alternatieven toe. Staat er nu niks, dan komt er niks. Slechts daar waar de sociale veiligheid hoge urgentie heeft en er echt geen andere routes zijn, kan in overleg bekeken worden of licht met sensoren een mogelijkheid is. Het licht zal in ieder geval in de nachtelijke uren uit zijn.